De drie communicatiefases van crisisnieuws

Alle steunpakketten, maatregelen en noodverordeningen ten spijt, lijkt het kwaad inmiddels geschied. In de meest recente raming van de Rabobank voorspelt de grootbank een economische krimp van 0,2 procent voor het aankomende jaar. Daarbij gaan ze er wel vanuit dat we in het tweede kwartaal van 2020 het coronavirus onder de duim krijgen. Vooralsnog lijkt dat voornamelijk toekomstmuziek, getuige de recente verlenging van de coronamaatregelen.

Ook in mijn vakgebied vielen er klappen. Zo zitten meerdere televisiezenders volgens een reportage van Radio 1 ‘met de handen in het haar’ nu het Nederlandse bedrijfsleven en masse haar reclamecampagnes voor de komende periode heeft ingetrokken. Zelfs de traditionele media blijken niet immuun voor het coronavirus: zo zagen zij hun advertentie-inkomsten de afgelopen maand hard teruglopen.

Drie communicatiefases van crisisnieuws

Als professioneel nieuwsmaker is dit dramatisch nieuws. Minder media betekent immers minder plek voor mooie verhalen. Daar komt bij dat – omdat de verschillende media alleen nog maar over corona berichten –  de ruimte voor andere verhalen reeds zeer beperkt is. De ijzeren greep die het virus op dit moment op het nieuws heeft, hoeft echter niet eeuwig te blijven bestaan. Wanneer we kijken naar andere crisissituaties uit het verleden, dan volgt crisisnieuws vaak eenzelfde soort traject. Hierin onderscheiden we de volgende drie communicatiefases: angst, berusting en verzadiging.

Communicatiefase 1: Angst

Het fijne aan een crisis is dat hij altijd onverwacht komt. Onverwachte omstandigheden gaan altijd eerst gepaard met angst. Hoeveel doden zijn er te betreuren, wat betekent dit voor mijn familie en mijn werk, kan ik mijn vaste lasten nog betalen? In de eerste fase van mededeling, statusupdates en dagelijkse persconferenties zijn media hierdoor voornamelijk op zoek naar experts om de overvloed aan nieuws te duiden en zo helderheid te scheppen in tijden van duisternis.

Communicatiefase 2: Berusting

Als soort hebben wij mensen het vermogen om ons aan iedere situatie aan te passen. Wanneer een crisis lang genoeg duurt, wordt het vanzelf de ‘nieuwe normaal’. Wanneer de eerste periode van angst en aanpassen achter de rust is, volgt – ook in de media – de berusting. In deze tweede fase is er veel ruimte voor Human Interest verhalen, initiatieven en andere positieve haakjes. Vaak vanuit een gedachte om de lezer een hart onder de riem te steken.

Communicatiefase 3: Verzadiging

In de vijfde eeuw voor Christus zei Sophocles al dat “niemand van een boodschapper houdt die alleen slecht nieuws brengt”. Als iets maar lang genoeg duurt, slaat vanzelf de vermoeidheid toe. In deze laatste periode gaan journalisten en media juist op zoek naar ander nieuws. Uiteraard zullen persconferenties en updates nog steeds breed worden uitgemeten, maar daarnaast komt er veel ruimte voor de periode erna – of onderwerpen die er juist totaal van losstaan.

In welke communicatiefase zitten we nu?

Zou je aan mij vragen waar we ons op dit moment bevinden, dan zou ik ons op het snijvlak tussen de angst- en berustingsfase plaatsen. Zo stond de krant van vanochtend vol met verslaggeving en updates over het coronavirus, maar was er ook plaats voor een aantal mooie initiatieven en verschillende human interest verhalen. Helaas is bovenstaand model niet lineair. Onverwachte omstandigheden zoals het volraken van de IC’s of een coronabrandhaard in de noordelijke provincies, kunnen ervoor zorgen dat we terugvallen in de angstfase. Daarnaast kan een plotselinge afname van het aantal besmetting het ook langs de andere kant in een stroomversnelling raken.

Op zoek naar een crisiscommunicatie bureau?

Wil je meer weten over de verschillende manier van communiceren in tijden van een crisis of naar tips van een crisiscommunicatie bureau? Dan ben je bij Mediatic aan het juiste adres. We zitten op Zoom, Slack, Hangouts, Skype en Teams voor je klaar! Of stuur gewoon een mailtje.